Το EXAUDI είναι ένα από τα κορυφαία φωνητικά σύνολα στον κόσμο για νέα μουσική. Ιδρύθηκε από τους James Weeks (σκηνοθέτη) και Juliet Fraser (σοπράνο) το 2002, η EXAUDI εδρεύει στο Λονδίνο και αντλεί τους τραγουδιστές της από τα πιο λαμπρά φωνητικά ταλέντα του Ηνωμένου Βασιλείου. Η ιδιαίτερη συγγένεια του EXAUDI είναι για τις ριζοσπαστικές άκρες της σύγχρονης μουσικής, στο σπίτι εξίσου με πολυπλοκότητα, μικροτονικότητα και πειραματική αισθητική. Η νεότερη νέα μουσική βρίσκεται στην καρδιά του ρεπερτορίου της και έχει κάνει πρεμιέρες σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο πολλών από τους κορυφαίους συνθέτες του σήμερα.

Ο καθρέφτης της κερδοσκοπίας

Μεταξύ των ετών 1370 και 1420, ένα στυλ σύνθεσης άνθισε στην Ευρώπη πρωτοφανούς λαμπρότητας, πολυπλοκότητας και παραξενιάς. Συνθέτες γύρω από τις αυλές της Βόρειας Ιταλίας και της Νότιας Γαλλίας με χαρά εξερευνούσαν τα όρια της μουσικής δυνατότητας –ρυθμική, αρμονική, πολυφωνική– πειραματιζόμενοι με ιλιγγιώδεις αριθμητικές φόρμες και περίεργες σημειώσεις: μουσική γραμμένη σε σχήμα άρπας, καρδιάς ή ομόκεντρης κύκλους σε διάφορα χρώματα μελανιού. Αυτή η ηλικία έχει ονομαστεί η Ars Subtilior, ή Λεπτή Τέχνη, στην οποία οι καινοτομίες του 14ου αι Ars Nova ανέβηκαν σε νέα ύψη ομορφιάς και εκφραστικότητας μέσα από μια διαδικασία μιούζικαλ κερδοσκοπία.

Η μεσαιωνική πράξη του κερδοσκοπία – η ευφυής ενατένιση ή η στενή παρατήρηση (σε αντίθεση με τη σύγχρονη έννοια της εικασίας) – είναι κεντρικής σημασίας για την Ars Subtilior, και το συνδέει έντονα με τη μουσική του σήμερα. Στην εποχή μας, πολλοί συνθέτες έχουν γοητευτεί αυτή την αξιόλογη μουσική, καθώς και από τον Guillaume de Machaut, τον συνθέτη-ποιητή του οποίου τα εκπληκτικά επιτεύγματα προμήνυαν Ars Subtiliorκαινοτομίες του.

Σε αυτό το πρόγραμμα, το EXAUDI δημιουργεί ένα aula specularum - μια αίθουσα κατόπτρων - που αντικατοπτρίζει αρχαίες και σύγχρονες εικασίες πίσω μεταξύ τους έως ότου το μεσαιωνικό και το σύγχρονο φαίνεται να συγχωνεύονται. Από το Ars subtilior ρεπερτόριο, το παζλ-κανόνα της Ciconia Le ray au soleyl «λύνεται» με πολλούς τρόπους. Το διάσημο του Senleches La harpe de mellodie εκτελείται τόσο με όσο και χωρίς την κανονική του τρίκλινο; και το περιβόητο ερμητικό του Ροδερίκου Angelorum psalat παρουσιάζεται σε ανταγωνιστικές σημειώσεις και μετατρέπεται σε μουσικό uroboros, τρώγοντας την ουρά του. Τα ζωηρά ερωτικά τραγούδια του Machaut συμπλέκονται με τη λεπτή αντιμετώπιση του Πετράρχη από τον Evan Johnson και στη συνέχεια φιλτράρονται μέσα από ένα έργο του John Cage στο James Weeks Τέσσερα Virelais.

Στο επίκεντρο του προγράμματος βρίσκεται η παγκόσμια πρεμιέρα ενός ολοκαίνουργιου έργου, κερδοσκοπικού από κάθε άποψη, του συνθέτη Mark Dyer. Ο Dyer εκπαίδευσε έναν υπολογιστή για να «μάθει» τη σημειογραφία του αγγλικού χειρογράφου Old Hall, που χρονολογείται από το 1415 περίπου, χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση, και να παράγει νέα φαξ, τα οποία μετέγραψε ο Dyer. Οι συνθέσεις που προέκυψαν αποδίδονται σε έναν φανταστικό μουσικό του 14ου αιώνα και παρουσιάζονται μαζί με αυθεντικά έργα Old Hall σε μια συναρπαστική επέκταση (και συσκότιση) της «κερδοσκοπίας» – αυτή τη φορά από έναν ινκόγκνιτο, μη ανθρώπινο συνθέτη. Το πρόγραμμα εισάγεται από τον σκηνοθέτη James Weeks και παρουσιάζεται με έναν προσιτό και ελκυστικό τρόπο που εξισορροπεί το εκπαιδευτικό με το ψυχαγωγικό.